Ἡ προετοιμασία τῆς  ὑποδοχῆς τοῦ Κυβερνήτη στὴν Αἴγινα

Στὸ μεταξύ, ἡ Αἴγινα εἶχε ἀρχίσει νὰ προετοιμάζεται γιὰ τὸ μεγάλο γεγονός. Ἡ Κυβέρνηση ἔδωσε ἐντολὴ στὸν Ἀστυνόμο νὰ προμηθεύσει «ἱκανὰς δάφνας καὶ μυρτιάς, αἱ ὁποῖαι θέλει χρησιμεύσουν πρὸς εὐπρέπειαν τῆς γενησομένης εἰς τὴν ἔλευσιν τοῦ

Κυβερνήτου ὑποδοχῆς».1

Ἡ Ἐπιτροπὴ τῶν Ψαριανῶν καὶ ἡ Ἀστυνομία φρόντισαν γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῆς πόλης, τὸν καθαρισμὸ τῶν δρόμων, τὸ κλείσιμο τῶν λάκκων καὶ τὴν προετοιμασία τῶν φαναριῶν γιὰ τὸν φωτισμὸ τῆς νύχτας. Ἡ πόλη καθαρίστηκε, τὰ σπίτια στολίστηκαν.

Καὶ στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ ἔγιναν οἱ σχετικὲς προετοιμασίες: στὴν ἀριστερὴ μεριὰ τοῦ Νάρθηκα, στὸ προαύλιο τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου θὰ γινόταν ἡ ὑποδοχή, κατασκευάστηκε ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση ἕνα κουβούκλιo σὲ σχῆμα Ἐκκλησίας.Σ.Σ1

Ἀπέναντι ἀπὸ τὸν Ἐξώστη, στὸν ὁποῖον ὁδηγεῖ ἡ πέτρινη σκάλα ἀπὸ ὅπου θὰ μιλοῦσε ὁ λόγιος Θεόφιλος Καΐρης, στήθηκε ὁ θρόνος τοῦ Κυβερνήτη.2

Ὁ μητροπολίτης Ἄρτης Πορφύριος εἶχε προσκληθεῖ γιὰ νὰ ἑτοιμάσει τὴν θρησκευτικὴ τελετή.3

Ὅλα ἦταν ἕτοιμα γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ πρώτου Κυβερνήτη τῆς Χώρας…

1. βλ. Γ.Α.Κ. Ὑπουργ. Ἐσωτερικῶν, φακ. 117, ἀρ. 1643/ 10 Δεκεμβρίου 1827, πρὸς τὸν Ἀστυνόμον Αἰγίνης.

Σ.Σ1. Σήμερα ἕνα μάρμαρο κάτω ἀπὸ τὸν Ἐξώστη φανερώνει τὴν θέση του.

2. βλ. Ν. Κασομούλη, «Ἐνθυμήματα Στρατιωτικά», Β΄, σελ. 690: «Ὁ λαὸς ἐστόλισεν τὰς οἰκίας του μὲ μυρσίνας καὶ δάφνας καὶ ἑτοίμαζεν τὴν φωτοχυσίαν. Ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπὴ ἐδιόρισεν νὰ γίνει ἓν κουβούκλιον εἰς σχῆμα ἐκκλησίας ἐκτὸς τοῦ ἄρτηκος τῆς Παναγίας ἀριστερὰ διὰ νὰ βλέπει ὅλος ὁ λαός, εἰς τὸν ὁποῖον ἡ γυναικεία σκάλα ἔπρεπε νὰ χρησιμεύσει ὡς ἄμβων τὸν ὁποῖον ἔμελλε νὰ βγάλει λόγον ὁ Καΐρης καὶ ἀπέναντι τούτου ἔστησεν ἕνα θρονίσκον δεσποτικόν».
3. βλ. Γ.Α.Κ. Ἐκτελεστικό, φάκ. 246, ἀρ. 918/ 4 Δεκεμβρίου 1827, Διαταγὴ τῆς Ἀντικυβερνητικῆς Ἐπιτροπῆς.

 

Ὁ Καποδίστριας ἀποβιβάζεται στὴν στεριά.  Οἱ ἐκδηλώσεις τοῦ λαοῦ

Ἐπιτέλους, ἐκείνη ἡ ἀλησμόνητη ἡμέρα τῆς 12ης Ἰανουαρίου ξημέρωσε!

Ἀπὸ τὸ ἀγκυροβολημένο στὸν ὅρμο τῆς Περιβόλας «Warspite» ξεκίνησε μία «ὁλκάς», δηλ. ἕνα πλοιάριο ποὺ ἔφερε τὴν Ἑλληνικὴ σημαία. Μέσα ἦταν ὁ Κυβερνήτης ποὺ περιστοιχιζόταν ἀπὸ Ἕλληνες καὶ ξένους ἀξιωματικούς. Σὲ λίγη ὥρα ὁ Κυβερνήτης πάτησε τὸ πόδι του στὴν στεριά.Σ.Σ1

Ὁ Ν. Κασομούλης περιγράφει τὶς συγκινητικὲς στιγμές: «Καταβὰς νὰ ἔμβη εἰς τὴν λέμβον του, περιεστοιχίζετο ἀπὸ τοὺς ἀξιωματικοὺς τοῦ τακτικοῦ τῶν Συμμάχων Δυνάμεων καὶ Ἕλληνας. Αἱ φωναί, τὰ «οὐρά! οὐρά! οὐρά!» καὶ αἱ ζητωκραυγαὶ ἑνωμέναι μὲ τὴν βροντὴν τῶν πυροβόλων ἔκαμαν τὸν λαὸν νὰ ἀνατριχιάζει καὶ νὰ σκιρτᾶ ἀπὸ τὴν χαράν του, ὠθούμενος ποῖος ἐπὶ ποῖον θὰ ἔβγει ἐμπρὸς νὰ τὸν ἰδεῖ πρωτύτερα. Μόλις ἐπάτησεν τὸ ἔδαφος καὶ ὅλων αἱ καρδίαι ἐσκίρτησαν πάλιν τοῦ λαοῦ. Πολλοὺς εἶδον νὰ κλαίγουν ἀπὸ τὴν χαράν τους εὐχαριστοῦντες τὸν Θεὸν διὰ τὸν ἄνδρα τὸν ὁποῖον μᾶς ἐξαπέστειλεν».2

Ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Καποδίστριας, φανερὰ συγκινημένος, λίγο ἀργότερα ἐξομολογήθηκε, πὼς ἡ θέα τῶν προσφύγων καὶ ἡ δυστυχία ποὺ συνάντησε στὸν δρόμο πρὸς τὴν Μητρόπολη τὸν εἶχε πραγματικὰ συγκλονίσει! Ἰδιαίτερα οἱ σκελετωμένες ὄψεις τῶν παιδιῶν καὶ τὸ κλάμα τῶν γυναικῶν ποὺ εἶχαν χάσει στὸν πόλεμο τοὺς ἄνδρες τους.

Στὴν σύντομη διαδρομή του πρὸς τὴν Ἐκκλησία ὁ Κυβερνήτης ἀντίκρυσε πρόσφυγες Ψαριανούς, Ἀϊβα λιῶτες, Μοσχονησιῶτες, Χιῶτες, Στερεοελλαδῖτες (συγκεκριμένα Γαλαξιδιῶτες καὶ Στυλιδιῶτες), Ἀθηναίους καὶ ἀπὸ ἄλλα μέρη. Ἦταν πολῖτες καὶ στρατιῶτες χωρὶς ὑπηρεσίες, ναῦτες χωρὶς καράβια. Ἄνθρωποι ποὺ εἶχαν δώσει τὰ πάντα ἑπτὰ χρόνια τώρα στὸν Ἀγῶνα, γέροι κατάκοποι, γυναῖκες χῆρες, παιδιὰ ποὺ γύριζαν ξυπόλυτα γεμάτα ψεῖρες, πεινασμένα, χωρὶς μάννα καὶ πατέρα, ἀπροστάτευτα. Ὅλοι τους τὸν ἔβλεπαν ὡς «Μεσσία», ὡς Ἐλευθερωτή…

Στὴν εἴσοδο τῆς Ἐκκλησίας τὸν Κυβερνήτη περίμεναν ἡ Βουλή, μὲ τὸν Πρόεδρό της Ν. Ρενιέρη καὶ ἡ Ἀντικυβερνητικὴ Ἐπιτροπή: ὁ Γεωργάκης Μαυρομιχάλης ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Μωρηᾶ, ὁ Μαρκῆς Μιλαέτης ὡς ἐκπρόσωπος τῶν νησιῶν καὶ ὁ Ἰωαννούλης (Γιαννούλης) Νᾶκος, ὡς ἐκπρόσωπος τῆς Ρούμελης. Ἐκεῖ ἦταν παρών καὶ ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόλοιπους Βουλευτὲς ποὺ εἶχαν στὸ μεταξύ καταφθάσει στὸ νησί.

Σ.Σ1. Κατὰ τὴν παράδοση ὁ Καποδίστριας ἀποβιβάστηκε στὴν παλαιὰ προβλῆτα τοῦ νησιοῦ. Τὸ λιμάνι τῆς Αἴγινας θὰ διαμορφωνόταν κατὰ τὸν ἑπόμενο χρόνο.

2. βλ. Ν. Κασομούλη, «Ἐνθυμήματα Στρατιωτικά», Γ΄, σελ. 10.

 

Ἡ ὑποδοχὴ τοῦ Κυβερνήτη στὴν Μητρόπολη. Ὁ λόγος τοῦ Θεόφιλου Καΐρη

«Τόπος τῆς δημοτελοῦς ὑποδοχῆς τῆς Ἐξοχότητός του εἶχε προσδιορισθεῖ τὸ προαύλιον τῆς ἐνταῦθα μητροπόλεως τῆς Παναγίας, ἥτις κατὰ τὸ παρὸν χρησιμεύει ὡς Βουλευτήριον. Ἐκεῖ λοιπὸν εἶχε σχηματισθῆ ὥς τις περίβολος κατεστρωμένος ἀπὸ δάφνας, ἐντὸς τοῦ ὁποίου συνελθόντες ὅλος ὁ χορὸς τῶν Ἀντιπροσώπων συνεδρίαζον. Ὁ Ἐξοχώτατος Κυβερνήτης ἀπέβη εἰς τὸ παράλιον τῆς πόλεως ἐν μέσῳ τῶν εὐφημιῶν ἀναριθμήτου πλήθους… Ὁ δρόμος ὁ φέρων ἀπὸ τὸν αἰγιαλὸν εἰς τὸ Βουλευτήριον, ὅλαι αἱ παραστοιχοῦσαι οἰκίαι, καὶ τὰ πέριξ τοῦ Βουλευτηρίου ἦσαν πλήθοντα ἐνθουσιῶντος λαοῦ, διὰ μέσου τοῦ ὁποίου ἡ Ἐξοχότης του ἦλθεν εἰς τὸ Βουλευτήριον προπεμπόμενος παρὰ τοῦ Ἱερατείου καὶ παντὸς τοῦ Διοικητικοῦ συστήματος, καὶ ἀκολουθούμενος ὑπὸ πλήθους φερόντων κλάδους δάφνης καὶ ἐλαίας, καὶ ἀνευφημούντων συχνάκις τὸν Κυβερνήτην.

Ἡ Βουλὴ ὑπεδέχθη τὸν Κυβερνήτην μὲ τὰ πλέον ζωηρὰ δείγματα τῆς κοινῆς τιμῆς καὶ ἀγάπης. Εὐθὺς ἐψάλη κατανυκτικὴ δοξολογία πρὸς τὸν Ὕψιστον, ὅτι ἐπακούσας τὰς εὐχὰς τοῦ τεταπεινωμένου λαοῦ του ηὐδόκησε νὰ πέμψη εἰς αὐτὸν ἀρχηγὸν ἄξιον νὰ τὸν ἀναστήσῃ καὶ νὰ τὸν φέρῃ εἰς τὴν εὐτυχίαν…

Μετὰ δὲ τὴν δοξολογίαν ἀναστὰς ὁ κ. Θεόφιλος Καΐρης ἐξεφώνησε λόγον, διὰ τοῦ ὁποίου, ἀφοῦ ἐχαροποίησε τοὺς συμπατριώτας διὰ τὴν ἔλευσιν τοῦ Κυβερνήτου, ἐξέθεσε τὴν δεινὴν κατάστασιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἔφερον τὴν πατρίδα αἱ διχόνοιαι καὶ σκευωρίαι, ἐπαίνεσε τὰς μεγάλας καὶ λαμπρὰς πολιτικὰς ἀρετὰς τῆς Ἐξοχότητός του καὶ τὴν θυσίαν, τὴν ὁποίαν ἔκαμεν διὰ τὴν ἀγάπην τῆς Πατρίδος, καὶ παραστήσας τὰ ἐκ τῆς σοφῆς Κυβερνήσεώς του προσδοκώμενα ἀγαθά, ἐνεθάρρυνε τοὺς Ἕλληνας, ὅτι εἰς τὸ ἑξῆς θέλουν βασιλεύσει πλέον οἱ νόμοι καὶ ὄχι τὰ πάθη.

παντὸς Κυβερνήτην νὰ συνετίζῃ τὸν νοῦν τοῦ ἐκλεκτοῦ ἡμᾶς ἀρχηγοῦ, διὰ νὰ ὁδηγῇ τὸ Ἔθνος κατὰ τοὺς σκοποὺς τῆς θείας Προνοίας, καὶ νὰ τὸ φέρῃ εἰς τὴν ἀληθινὴν εὐτυχίαν…».

Στὴν τόσο ὡραία περιγραφὴ τῆς ὑποδοχῆς τοῦ Καποδίστρια ἔχουμε νὰ κάνουμε τὶς ἑξῆς παρατηρήσεις:

Καθίσταται σαφὲς, πὼς μέσα στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας συνεδρίαζε ἡ Βουλή. Τὸ κείμενο συχνὰ ἀναφέρεται στὸ «Βουλευτήριο».

Ἡ παρουσία Ἀρχιερέων, ἱερέων μὲ τὰ ἄμφιά τους, ὁλόκληρης τῆς πολιτικῆς ἡγεσίας καὶ ἑνὸς «ἐνθουσιώδους» λαοῦ, ποὺ κρατοῦσαν στὰ χέρια τους «κλάδους ἐλαίας καὶ δάφνης», ὑποδηλώνουν μιὰ πραγματικὰ «Μεσσιακὴ» ὑποδοχή. Οἱ ἐλπίδες ὅλου τοῦ Ἔθνους ἐκείνη τὴν ὥρα ἦταν συγκεντρωμένες σὲ ἕνα πρόσωπο. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ «τεταπεινωμένος λαός», ὁ βασανισμένος ἀπὸ τὴν μακρόχρονη σκλαβιά, αἰσθάνθηκε βαθειὰ τὴν ἀνάγκη ἐκείνη τὴν ἐπίσημη ὥρα νὰ ἀναπέμψει θερμὴ Δοξολογία στὸν Θεό.

1Βλ. «Γεν. Ἐφημερίς», ἀρ. 7, περ. Γ΄, 28 Ἰανουαρίου 1828.

Ὁ λόγιος ἄνδρας Θεόφιλος ΚαΐρηςΣ.Σ1 ἦταν ἐκεῖνος ποὺ προσεφώνησε τὸν Καποδίστρια ἀπὸ τὸν ἐξώστη τῆς βορεινῆς πέτρινης σκάλας τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ ὁμιλία ξεκίνησε μὲ ἕνα ρητὸ ἀπὸ τὸ βιβλίο τῶν Κριτῶν: «Οὐκ ἄρξω ἐγώ, οὐκ ἄρξει ὁ υἱός μου ἐν ὑμῖν. Κύριος κυβερνήσει ὑμᾶς»2. Στὴν ἀρχὴ ὁ λόγος περιεῖχε ἐπαίνους στὸ πρόσωπο τοῦ Κυβερνήτη. Σύντομα ὅμως ἄρχισαν νὰ γίνονται ὑποδείξεις καὶ νὰ ἐκτίθεται ἡ τραγικὴ κατάσταση, στὴν ὁποία εἶχε περιέλθει ἡ χώρα ἀπὸ τὶς διχόνοιες καὶ τὶς σκευωρίες. Στὴν συνέχεια ὁ ὁμιλητὴς ἐξέφρασε τὴν ἐλπίδα ὅτι «εἰς τὸ ἑξῆς θέλουν βασιλεύσει πλέον οἱ νόμοι καὶ ὄχι τὰ πάθη». Ἡ εἰρωνεία τῆς στιγμῆς ἦταν πὼς τελικὰ τὰ πάθη θὰ κυριαρχοῦσαν καὶ μετά… Ὁ Ν. Κασομούλης, ποὺ περιγράφει τὴν σκηνή, σημειώνει πὼς αὐτὸ ἰδιαίτερα τὸ σημεῖο τῆς ὁμιλίας ἐνόχλησε μερικούς, κυρίως τὸν Γ. Μαυρομιχάλη, ὁ ὁποῖος ἀνέβηκε γρήγορα στὴν σκάλα καὶ τραβοῦσε τὸν Θεόφιλο ἀπὸ τὸ ράσο, γιὰ νὰ κατέβει, λέγοντας: «Πάψε!» (δηλαδὴ «σταμάτα, πιά, νὰ τὰ παρουσιάζεις ὅλα μαῦρα»). Ἐκεῖνος ἀποκρίθηκε: «Ὄχι!». Διακόπηκε ἡ ὁμιλία καὶ ἔγινε χασμωδία… Τότε ὁ Καποδίστριας, ποὺ παρακολουθοῦσε μὲ «χαρίεν καὶ σοβαρὸ ὗφος» ὄρθιος τὴν ὁμιλία ἔκανε νόημα ὁ ὁμιλητής νὰ συνεχίσει… Ἔτσι ὁ λόγος ὁλοκληρώθηκε.

Σ.Σ1. Ὁ Ἱεροδιάκονος Θεόφιλος Καΐρης διετέλεσε Σχολάρχης στὴν «Ἀκαδημία» τῶν Κυδωνιῶν. Μετὰ τὴν καταστροφὴ ποὺ ὑπέστη τὸ Ἀϊβαλὶ ἀπὸ τοὺς Τούρκους στὶς 2 Ἰουνίου 1821 κατέφυγε μαζὶ μὲ ἄλλους Ἀϊβαλιῶτες πρόσφυγες στὴν Αἴγινα.

2. βλ. Κριταί, κεφ. ιγ΄, 23.

*Απόσπασμα από το βιβλίο του πρωτοπρεσβυτέρου Εμμανουήλ Γιαννούλη, εφημερίου του Μητροπολιτικού Αίγινας, με τίτλο: “Άγνωστες πτυχές ζωής και έργου του Ι. Καποδίστρια στην Αίγινα"